Popularność pomp ciepła powoduje, że większość właścicieli domów miała możliwość zetknąć się z informacjami o tej technologii. To nowoczesne urządzenia pozwalające na niskoemisyjne i stosunkowo tanie ogrzewanie budynków o charakterze mieszkalnym i użytkowym. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy, że poprawny dobór mocy pompy ciepła jest kluczowy dla wieloletniej i bezawaryjnej pracy urządzenia. Z artykułu dowiesz się, jakie są podstawowe typy pomp ciepła i co stanowi ich główne zalety i wady. Dzięki lekturze tekstu poznasz też zasady prawidłowego doboru mocy pompy ciepła do potrzeb energetycznych budynku i dowiesz się, dlaczego w przypadku tych urządzeń jest to kluczowe.
Czym jest pompa ciepła?
Pompy ciepła urządzenia, które pozwalają na wykorzystanie energii z otoczenia do celów grzewczych. W ostatnich latach zaczęły one stanowić alternatywę dla tradycyjnych systemów grzewczych, szczególnie tych bazujących na paliwach kopalnych. Stosowanie pomp ciepła przyczynia się do ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne i pozwala zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie. Urządzenia mogą być również wykorzystywane do podgrzewania wody użytkowej.
Istnieją trzy główne typy pomp ciepła: powietrzne, gruntowe i wodne. Pompy ciepła powietrzne są najtańsze i najłatwiejsze w instalacji, jednak mniej wydajne ze względu na pobieranie energii wprost z powietrza atmosferycznego, którego temperatura waha się na przestrzeni roku. Pompy ciepła gruntowe wymagają większych kosztów instalacji, bo dolne źródło ciepła stanowi w tym przypadku glikol lub solanka, którymi wypełnione są sondy gruntowe. Te wymagają zaś przygotowania głębokich odwiertów w ziemi przy pomocy specjalistycznego sprzętu. Wyższy koszt inwestycji początkowej jest kompensowany przez wyższą sprawność energetyczną. Wpływa ona oczywiście na niższe zużycie prądu przez pompę ciepła i pozwala na przyspieszenie amortyzacji. Wodne pompy ciepła to rozwiązania niestandardowe. Są one zarezerwowane dla budynków, które znajdują się w okolicy zbiornika wodnego lub rzeki. Instalacja kolektora polega na zanurzeniu pod lustrem wody sond wypełnionych glikolem lub solanką.
Dlaczego poprawny dobór mocy pompy ciepła jest ważny?
Poprawny dobór mocy pompy ciepła jest kluczowy dla efektywnej i bezawaryjnej pracy urządzenia. Konsekwencją montażu pompy ciepła o zbyt małej mocy będzie jej zbyt wysilona praca. Podzespoły takie jak sprężarka będą nieustannie działać na wysokich obrotach, przez co zwiększy się prawdopodobieństwo przedwczesnego zużycia. Zbyt mała moc pompy ciepła w stosunku do zapotrzebowania energetycznego budynku grozi jego niedogrzaniem. Bezpośrednim skutkiem obniżenia temperatury normatywnej temperatury jest pozbawienie mieszkańców komfortu termicznego. Może on też powodować występowanie grzybów i pleśni, które stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia człowieka.
Wbrew pozorom, w przypadku pomp ciepła nie jest wskazane również przewymiarowanie mocy. Powoduje to występowanie zjawiska zwanego taktowaniem. Polega ono na wielokrotnym włączaniu i wyłączaniu urządzenia w krótkich odstępach czasu. Częsty rozruch sprężarki prowadzi do jej awarii. W przypadku gdy dojdzie do niej jeszcze w okresie gwarancji, może to być podstawą do odmowy realizacji bezpłatnej naprawy przez producenta.
Jeżeli przewymiarowanie nie jest skrajnie duże, to doraźnym ratunkiem może okazać się montaż bufora, tj. zbiornika pośredniczącego w wymianie wody między pompą a instalacją hydrauliczną. Jeżeli jednak moc pompy ciepła przekracza potrzeby w sposób znaczny, niestety jedynym rozwiązaniem będzie jej wymiana. Źródło ciepła to dość drogie urządzenie, więc konieczność jego przedwczesnej wymiany może wygenerować sporo frustracji. Inwestycja, która miała przynieść oszczędności okaże się wtedy chybiona, a skutek ekonomiczny będzie zgoła odwrotny.
Czynniki wpływające na potrzebną moc urządzenia
Należy pamiętać, że moc pompy ciepła dobiera się nie pod powierzchnię budynku a pod zapotrzebowanie budynku na ciepło. Najłatwiejszym sposobem pozyskania tej informacji jest sprawdzenie wartości wskaźnika Ep w charakterystyce energetycznej i pomnożenie jej przez metraż domu. Charakterystyka energetyczna to dokument obowiązkowy w przypadku każdego projektu budowlanego. Trzeba pamiętać, że począwszy od kwietnia 2023 jest on obowiązkowy również dla budynków, które były wznoszone przed wejściem w życie tego dokumentu. W tym przypadku konieczne jest przeprowadzenie audytu energetycznego przez firmę, która ma do tego uprawnienia. Audyt polega na zbadaniu jakości izolacji termicznej ścian zewnętrznych i dachu. Pod uwagę brana jest również standard energetyczny stolarki okiennej i drzwi. Specjalista może zbadać też dom na okoliczność występowania mostków termicznych za pomocą specjalnej kamery termowizyjnej.
Alternatywnym sposobem na oszacowanie zapotrzebowania na ciepło jest sprawdzenie rachunku za gaz. Informacja o zużyciu błękitnego paliwa jest tam podana przez m3, ale też kWh. Znajduje się tam też informacja o współczynniku konwersji oznaczającego stosunek kWh do m3. Po podzieleniu sumarycznej wartości kWh gazu zużytego w roku przez 1000 uzyskasz informację o potrzebnej do zainstalowania mocy pompy ciepła, wyrażonej w kW.
Jeżeli nie jesteś w stanie oszacować zapotrzebowania na ciepło na podstawie wymienionych wyżej źródeł, możesz skorzystać z jednego z dostępnych kalkulatorów internetowych. Formularz będzie wymagał podania danych takich jak: grubość przegród zewnętrznych, rodzaj materiału użytego do wykonania ścian, rodzaj materiałów izolacyjnych stosowanych na ścianach, pod podłogą i w dachu, jak również standard drzwi i okien. Podane dane posłużą do oszacowania zapotrzebowania na ciepło przez algorytm. Pamiętaj, aby pozyskanej w tej sposób wartości nie traktować ostatecznie i zobowiązująco. Internetowe kalkulatory to wygodne narzędzia, ale służą tylko zgrubnych szacunków (np. jeszcze na etapie rozpatrywania opłacalności całej inwestycji). Każdy budynek ma swoje uwarunkowania, a wpływ na moc pompy ciepła może mieć np. usytuowanie domu wg stron świata lub wielkość okien na południowej ścianie budynku.
Podsumowanie
Inwestycja w pompę ciepła to wydatek kilkudziesięciu tysięcy złotych. Kwota nie jest zatem mała. Osoby, które decydują się na montaż urządzeń stawiają sobie najczęściej za cel uniezależnienie się od surowców energetycznych. Oczywiście liczą one też na stosunkowo szybki zwrot inwestycji. Przedwczesne zużycie sprzętu może skutkować wygenerowaniem sporych kosztów napraw. Mając to na uwadze, należy bezwzględnie zadbać o poprawne dostosowanie pompy ciepła do potrzeb energetycznych budynku.
Jeżeli nie masz wystarczającej wiedzy na temat omawianych urządzeń, pomocny może okazać się portal o pompach ciepła proheat.pl. Znajduje się tam sporo ciekawych artykułów, które wyjaśnią w jaki sposób działają te urządzenia, ile kosztuje ich eksploatacja i co zrobić, aby inwestycja była możliwie jak najbardziej opłacalna. W ramach serwisu znajdziesz też recenzje sprzętu oferowanego przez czołowych producentów i sprawdzisz opinie ich użytkowników. Wiedza jest zebrana w dość ciekawy sposób i przekazana językiem zrozumiałym nawet dla tych osób, które nie zetknęły się wcześniej z tematem. Dla osób, które nie lubią dużo czytać pomocne będą materiały wideo.
