Odpowiednia wentylacja pomieszczeń to podstawa nie tylko z powodów zdrowotnych, ale i ze względów bezpieczeństwa. W większości budynków funkcjonuje wentylacja grawitacyjna, która bazuje na naturalnej wymianie powietrza: ogrzane powietrze wewnątrz pomieszczenia unosi się w stronę kanałów wentylacyjnych wypierane przez chłodne powietrze, które przedostaje się np. przez nawiewniki w oknach. Na pewnej wysokości naturalny ruch powietrza nie jest jednak wystarczająco silny, by zagwarantować jego wymianę. Wówczas zgodnie z przepisami należy zastosować wentylację mechaniczną, czyli regulowaną urządzeniami.
Przepisy prawa
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wentylację mechaniczną należy stosować, gdy wentylacja grawitacyjna jest zbyt słaba, aby zapewnić odpowiednią jakość powietrza, oraz w budynkach, które mają więcej niż dziewięć pieter. Choć nie można jednocześnie używać wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej, to dopuszczalne jest ich naprzemienne stosowanie, czyli tzw. wentylacja hybrydowa.
Jak działa wentylacja mechaniczna?
Wentylacja mechaniczna polega na wymuszaniu obiegu powietrza w budynku za pomocą wentylatorów wywiewnych (wyciągowych), nawiewnych lub nawiewno-wywiewnych. Pierwsze dwa rodzaje wentylatorów można stosować jako wspomaganie wentylacji grawitacyjnej. Wentylatory nawiewno-wywiewne tworzą już całkowicie niezależny system.
Wentylatory wywiewne
Rolą wentylatorów wyciągowych jest wzmocnienie naturalnego ciągu przy usuwaniu zużytego powietrza z pomieszczeń. Dlatego montowane są na wyższych kondygnacjach bloku, gdzie naturalny ciąg powietrza jest słaby. Co ważne, świeże powietrze nadal wprowadzane jest w naturalny sposób, czyli np. przez nawietrzniki okienne.
Wentylatory nawiewne
Rolą wentylatorów nawiewnych jest wprowadzenie świeżego powietrza. Przy czym, analogicznie do wentylatorów wywiewnych, usuwanie powietrza z pomieszczeń przebiega już w sposób grawitacyjny, np. przez kratki wentylacyjne.
Wentylatory nawiewno-wywiewne
Zapewniają całkowitą wymianę powietrza w pomieszczeniach, naprzemiennie nawiewając je i wywiewając. Dzięki nim proces wymiany powietrza jest w całości kontrolowany i niezależny od pogody (np. wiatru).
Skuteczna wentylacja mechaniczna w blokach
Aby wentylacja mechaniczna działała bez zarzutów, musi być prawidłowo zaprojektowana i regularnie serwisowana. Bardzo ważne jest również stosowanie się mieszkańców do zasad użytkowania systemu wentylacyjnego.
Przemyślany projekt
Projekt systemu wentylacyjnego powinien nie tylko spełniać wytyczne zapisane w prawie polskim lub normach budowlanych, ale i uwzględniać projekt architektoniczny oraz charakter i powierzchnię wentylowanych pomieszczeń.
Najważniejszą zasadą jest zakaz łączenia wentylacji grawitacyjnej z mechaniczną w jednej instalacji. Takie działanie może spowodować poważne zakłócenia w nawiewaniu lub wywiewaniu powietrza. Należy też przemyśleć układ urządzeń, tak aby efektywnie wymieniać powietrze na każdej kondygnacji. W tym celu zazwyczaj albo montuje się wiele wentylatorów na kanale przeznaczonym do jednego typu pomieszczeń, albo łączy się kilka pionów i montuje do nich wentylator. Najczęściej stosuje się kilka niezależnych wentylatorów.
Regularna konserwacja
Prawidłowe działanie systemu wentylacyjnego powinno być regularnie potwierdzane. Dlatego w ramach przeglądów specjaliści zobowiązani są sprawdzić drożność kanałów wentylacyjnych i czystość wentylatorów.
Informowanie mieszkańców
Niezbędnym warunkiem dobrze funkcjonującej wentylacji, zwłaszcza przy montażu wentylatorów tylko nawiewnych lub tylko wywiewnych, jest skuteczna komunikacja z mieszkańcami budynków. Wszyscy powinni być poinformowani o działaniach, które mogą zakłócić prawidłową wymianę powietrza w mieszkaniu, jak np. zakrywanie kratek wentylacyjnych i nawiewników w oknach lub samodzielne montowanie wentylatorów.
